(Trích Çoån trong phÄm thÙ 3 Kinh Pháp Bäo ñàn cûa ThiŠn SÜ TH´CH THANH T¯ )

ñiŠu nghi vÃn 1:- Khi T° BÒ ñåt Ma sang Trung Hoa, ljn y‰t ki‰n vua LÜÖng Võ ñ‰, vua liŠn hÕi: ‘TrÅm m¶t Ç©i cÃt chùa Ƕ Tæng, bÓ thí cúng dÜ©ng, nhÜ vÆy có công ÇÙc gì không?’. T° trä l©i :’ThÆt không công ÇÙc’. Chính câu nói này khi‰n nhiŠu ngÜ©i nghi, không bi‰t tåi sao làm nh»ng ÇiŠu Çó mà không công ÇÙc. PhÀn này Løc T° giãng: Công ÇÙc thu¶c vŠ n¶i tâm, không phäi bên ngoài. Công ÇÙc là do ng¶ Çåo Çåt ÇÜ®c t¿ tánh, rÒi tØ tánh khªi døng, nh»ng døng Ãy là công ÇÙc. Còn phܧc ÇÙc là do viŒc làm bên ngoài mà ÇÜ®c nhÜ cúng dÜ©ng, bÓ thí v.v.. vua Võ ñ‰ lÀm nghiã phܧc ÇÙc và công ÇÙc là m¶t, nên T° nói là không công ÇÙc. Chúng ta ngày nay hay lÀm lÅn cho r¢ng cÃt chùa, giúp Tæng, bÓ thí cúng dÜ©ng là lÆp nhiŠu công ÇÙc và t¿ hào r¢ng mình làm công ÇÙc vô lÜ®ng vô biên cÀn phäi ÇÜ®c tán thán, không ng© làm nh»ng viŒc Ãy chÌ là tåo phܧc ÇÙc mà thôi.

ñiŠu nghi vÃn 2:- NgÜ©i tu hành niŒm PhÆt A Di ñà cÀu vãng sanh vŠ Tây phÜÖng C¿c Låc viŒc Ãy nhÜ th‰ näo? T° giäi thích : NiŒm PhÆt cÀu vãng sanh vŠ Tây phÜÖng là vì ngÜ©i hå cæn; Tây phÜÖng cách chúng ta mÜ©i muôn Ùc cõi, nói xa nhÜ vÆy là vì kÈ hå cæn. N‰u nói gÀn là vì ngÜ©i thÜ®ng trí, nói gÀn là: tâm mình tÎnh là cõi PhÆt tÎnh, n‰u tâm mình thanh tÎnh thì ngay Çây là tÎnh Ƕ. NhÜ vÆy nói xa hay gÀn là tùy cæn cÖ : ngÜ©i mê hay ngÜ©i hå cæn niŒm PhÆt cÀu sinh vŠ Tây phÜÖng tÙc vŠ m¶t cõi xa tít mù; ngÜ©i ng¶ hay ngÜ©i thÜ®ng trí niŒm PhÆt Ç‹ tâm thanh tÎnh, tâm thanh tÎnh tÙc cõi PhÆt thanh tÎnh, vÆy cõi PhÆt thanh tÎnh ª ngay tâm thanh tÎnh cûa mình.

T° låi bäo : TØ Çây ljn cõi C¿c Låc cách xa mÜ©i muôn tám ngàn, là chÌ cho mÜ©i ác và tám tà. N‰u chúng ta hành thÆp thiŒn và tu tám ÇiŠu chánh (bát chánh Çåo) là chúng ta qua ÇÜ®c mÜ©i muôn tám ngàn, ljn ÇÜ®c cõi C¿c Låc. Cõi C¿c Låc là do chúng ta hành thiŒn và thÃy Çúng, ch§ không phäi chúng ta bay qua không gian ljn ljn cõi Ãy. T° bäo : ngÜ©i mê tåo t¶i ª phÜÖng ñông, niŒm PhÆt cÀu sinh vŠ phÜÖng Tây, n‰u ngÜ©i phÜÖng Tây l« tåo t¶i, niŒm PhÆt cÀu sanh vŠ Çâu ? Ch£ng lë cÀu sanh trª låi phÜÖng ñông ? NhÜ vÆy ÇiŠu cÀn y‰u là h‰t t¶i ch§ không phäi cÀu sanh vŠ nÖi nào. N‰u chúng ta ª phÜÖng ñông mà h‰t t¶i thì phÜÖng ñông là C¿c Låc; n‰u ª phÜÖng ñông tåo t¶i, cÀu vŠ phÜÖng Tây, chúng ta mang tâm tham sân si vŠ cõi C¿c Låc thì cõi C¿c Låc cÛng thành ô u‰. NhÜ vÆy cänh thanh tÎnh là do tâm mình thanh tÎnh, s¿ thanh tÎnh cÓt ª tâm mình chÙ không phäi ª cänh. Chúng ta ngày nay vì y‰u ÇÜÓi nên › låi, niŒm PhÆt cÀu vŠ Cøc Låc; t¶i l‡i không trØ dËp, hung d» vÅn còn, dù niŒm PhÆt ÇÜ®c nhiŠu chu‡i, thº hÕi có sanh ÇÜ®c vŠ cõi kia không? Trong kinh A Di ñà có câu ‘BÃt khä dï bÌ quÓc’ nghiã là không th‹ lÃy m¶t chút ít phܧc ÇÙc nhÖn duyên mà ÇÜ®c sanh vŠ cõi kia. NhÜ vÆy muÓn sanh ÇÜ®c vŠ cõi kia, phäi ÇÀy Çû phܧc ÇÙc, nhân duyên tÙc là ngay Çây phäi hiŠn lành, phäi thuÀn thiŒn m§i ÇÜ®c. T° chÌ th£ng cho chúng ta : Phäi tÎnh tâm mình thì cõi nÀy là TÎnh Ƕ. N‰u không tÎnh tâm mà cÀu sanh vŠ cõi kia, ÇiŠu Çó khó th¿c hiŒn.

T° nói rõ : ngÜ©i phàm phu ngu mu¶i không nhÆn thÃy ÇÜ®c t¿ tánh cûa mình, ngay trong thân mình Çã có s¤n TÎnh Ƕ mà không bi‰t, cÙ cÀu TÎnh Ƕ ª ngoài. Còn ngÜ©i trí ng¶ ÇÜ®c t¿ tánh cuä mình, liŠn thÃy t¿ tánh là TÎnh Ƕ. N‰u chúng ta ÇÜ®c chØng næm phút trong tâm không có niŒm thÜÖng ghét buÒn giÆn thì ngay lúc Ãy thÃy Çây là cõi tÎnh. Trái låi n‰u trong tâm còn buÒn giÆn thÜÖng ghét thì ch‡ nào cÛng thÃy toàn là phiŠn não. Vì th‰ chû y‰u cûa viŒc tu hành là tÎnh ngay trong tâm mình, nhÆn ÇÜ®c t¿ tánh cûa mình và sÓng v§i nó, Çó là TÎnh Ƕ . NgÜ©i không bi‰t tu cÙ chåy tìm cÀu bên ngoài, rÓt cu¶c không Çi ljn Çâu, vì làm sao tìm ÇÜ®c lë th¿c ª bên ngoài! Ví d¿ nhÜ ngÜ©i h†c trò khôn, ráng h†c bài thu¶c, Çi thi Çæu; còn ngÜ©i h†c trò bi‰ng nhác, không chiø h†c bài, khi gÀn thi lo chåy tìm các thÀy giáo næn nÌ giúp Ç«, nhÜ vÆy làm sao bäo Çäm thi ÇÆu ? N‰u ngÜ©i có thiŒn chí giúp, ít nhÃt chúng ta phäi có khä næng tÜÖng ÇÜÖng, còn dÓt mà muÓn thi ÇÆu, viŒc Ãy rÃt khó. S¿ tu hành cÛng th‰, n‰u chúng ta không siêng næng hành thiŒn, dËp trØ t¶i l‡i mà cÙ cÀu sanh vŠ C¿c Låc, ch© PhÆt rܧc, làm sao PhÆt rܧc chúng ta vŠ cõi PhÆt ÇÜ®c?

ñ‰n Çây t° hÕi Çåi chúng: Các ngÜ©i muÓn thÃy cõi C¿c Låc không? Cä Çåi chúng ÇŠu hoan nghinh xin ÇÜ®c thÃy. T° m§i dåy: muÓn thÃy cõi C¿c Låc thì phäi nÖi tâm mình thanh tÎnh, trØ dËp nh»ng tâm xÃu xa ác Ƕc thì cõi C¿c Lãc hiŒn tiŠn; không phäi cÀu sanh vŠ nÖi nào khác. Ngài bäo dËp sân si thì ÇÎa ngøc mÃt, h‰t ngu si thì súc sanh không còn, dËp phiŠn não thì sÓng im l¥ng, dËp tâm ác thì bi‹n Ƕc khô. N‰u dËp såch ÇÜ®c các xÃu xa nhÖ nh§p thì cõi C¿c Låc hiŒn tiŠn, không cÀn chåy Çi Çâu Ç‹ tìm C¿c Låc. Th‰ mà ngÜ©i th‰ gian không chiø dËp cái xÃu, cÙ m¶t bŠ Çòi vŠ C¿c Låc thì làm sao ljn C¿c Låc ÇÜ®c ? ñiŠu cÓt y‰u cûa s¿ tu hành là tÎnh tâm mình, tâm mình thanh tÎnh rÒi, dù ª Çâu cÛng là cõi thanh tÎnh. MuÓn vŠ cõi PhÆt chúng ta phäi có Çû khä næng,tÙc là tâm phäi thanh tÎnh. T° låi nói r¶ng quan niŒm cûa Ngài vŠ viŒc tu : ‘N‰u muÓn tu hành, tåi gia cÛng ÇÜ®c không cÀn xuÃt gia. NgÜ©i tåi gia làm lành giÓng nhÜ ngÜ©i ª phÜÖng ñông mà tâm thiŒn, còn ngÜ©i xuÃt gia làm ác giÓng nhÜ ª phÜÖng Tây tåo t¶i ‘. NhÜ vÆy ngÜ©i tåi gia mong vào chùa Ç‹ ÇÜ®c yên °n tu hành, dÙt bÕ nh»ng ÇiŠu xÃu Ǫ; nhÜng khi vào chùa låi không bÕ nh»ng ÇiŠu xÃu dª Çó, vÅn còn nh»ng phiÀn não thì khi Ãy së chåy vŠ Çâu? Vì lë Çó T° dåy: ª Çâu tu cÛng ÇÜ®c, miÍn là bi‰t làm lành; miÍn là bi‰t trØ nh»ng ÇiŠu xÃu.

ñiŠu nghi vÃn 3: ThÙ Sº Vi CØ hÕi : ‘NgÜ©i tåi gia làm sao tu hành? Cúi xin Ngài chÌ dåy’. T° vì Çåi chúng làm bài tøng Vô tܧng và dåy:
Tâm bình không nh†c gi» gi§i
Hånh th£ng không cÀn tu thiŠn
Tâm bình nghïa là không Ƕng, tâm không Ƕng Çâu còn tåo nghiŒp n»a mà phäi trì gi§i. Sª dï chúng ta gi» gi§i là Ç‹ ngØa tham sân si, n‰u tâm Çã bình, Çâu còn tham sân si Ç‹ ngØa !! . Hånh Çây cÛng là tâm, tÙc là tâm hånh n‰u ngay th£ng thì không cÀn phäi tu thiŠn. Ngay th£ng là th‰ nào? Là không vܧng bên này, không kËt bên kia. ThÜ©ng chúng ta hay dÃy niŒm chåy theo phäi quÃy tÓt xÃu, Çó là kËt hai bên. N‰u tâm mình ngay th£ng không kËt hai bên, còn gì n»a mà tu thiŠn? Tu thiŠn là dÙt tâm læng xæng, n‰u tâm læng xæng không còn n»a, tu thiŠn là dÜ. N‰u t¿ bi‰t tâm mình chÜa bình, hånh chÜa tr¿c thì trì gi§i và tu thiŠn rÃt cÀn thi‰t.
VŠ cách xº s¿ taÎ gia T° dåy:
Ân thì nuôi dÜ«ng cha mË
Nghïa thi trên dܧi thÜÖng nhau
Nói vŠ ân, không ân nào cao b¢ng ân cha me. Trong king Tæng NhÃt A Hàm có m¶t bài kinh nói vŠ báo ân, Çúc PhÆt bäo: ‘NgÜ©i nào bi‰t ÇŠn Ön, giä sº ª xa ngàn d¥m cÛng nhÜ ª bên cånh ta, ngÜ©i không bi‰t ÇŠn Ön, dÀu ÇÙng hÀu bên cånh ta, cÛng nhÜ cách xa ta ngàn d¥m’. PhÆt giäi thích : Không ân nào hÖn ân cha mË, thân này có tØ nÖi cha mË, nên Çem cä sinh mång bù Ç¡p cho cha mË cÛng không phäi là quá! Th‰ nên ngÜ©i bi‰t ÇŠn Ön trܧc phäi nh§ Ön cha mË, k‰ ljn bi‰t ÇŠn Ön nh»ng ngÜ©i mình Çã chÎu Ön.

Nói vŠ nghiã, tình thâm nghiã n¥ng nhÃt là tình ru¶t thÎt; không gì hÖn tình nghiã anh chÎ em, kÈ trên ngÜ©i dܧi phäi thÜÖng nhau. NhÜ vÆy ÇÓi v§i cha mË chúng ta h¢ng nh§ Ön Ç‹ ÇŠn Çáp, ÇÓi v§i anh chÎ em h¢ng có tâm niŒm thÜÖng nhau Çó là nŠn täng Çåo ÇÙc gia Çình. ñÜ®c nhÜ vÆy m§i xÙng Çáng là ngÜ©i PhÆt tº bi‰t Çåo. N‰u chúng ta Çi chùa vái låy liên miên, khi vŠ nhà g¥p cha mË thì ngó ngang không chào hÕi, g¥p anh em rÀy la l§n ti‰ng, ngÜ©i hàng xóm nhìn vào së bäo Çó là Çåo ÇÙc giä. MuÓn Çi chùa, muÓn låy PhÆt, trܧc h‰t chúng ta phäi bi‰t cha, bi‰t mË, rÒi bi‰t anh chÎ em. TØ cha mË Ç‰n anh chÎ em chúng ta cÜ xº tÓt, khi vào Çåo chúng ta m§i là ngÜ©i tÓt. Cha mË anh em là ân là nghiã, là ngÜ©i ru¶t thÎt gÀn gûi, n‰u chúng ta không k‹ ljn thì nh»ng ngÜ©i ngoài không có tình máu mû, không ân nghiã n¥ng nŠ, n‰u có ÇiŠu trái š, chúng ta có th‹ håi h† ÇÜ®c. Tình thÜÖng ru¶t thÎt không có thì tình thÜÖng xã h¶i khó mà tìm ÇÜ®c.
NhÜ©ng thì trên dܧi hoà møc
NhÅn thì các ác không °n
N‰u hay dùi cây ra lºa
Trong bùn quy‰t m†c sen hÒng
Anh chÎ em thÜÖng nhau chÜa Çû, còn phäi nhÜ©ng nhÎn nhau m§i °n, kÈ trên ngÜ©i dܧi ÇŠu hoà h®p nhau. NgÜ©i Än nhÄn thì nh»ng viŒc ác không còn làm Òn náo h† n»a. NgÜ©i không Än nhÄn ÇÜ®c thÜ©ng hay mích lòng, b¿c tÙc dÍ n°i sân si.. . Tóm låi T° dåy chúng ta ª tåi gia phäi làm sao cho tình anh em không mÃt, muÓn ÇÜ®c nhÜ vÆy anh em phäi nhÜ©ng nhÎn nhau, có th‰ m§i Çem låi hoà møc, êm Ãm cho gia Çình. Ngài dåy ti‰p: n‰u chúng ta hay dùi cây cho ra lºa, trong bùn hoa sen nhÃt ÇÎnh m†c lên. Ngài muÓn chÌ r¢ng ngÜ©i tåi gia ª trong cänh Òn ào khó tu, nhÜng trong cänh Ãy mà vÅn cÓ g¡ng ti‰n tu nhÜ dùi cây ra lºa, nhÜ hoa sen m†c trong bùn. ñây là T° muÓn khuy‰n khích ngÜ©i cÜ sï tåi gia phäi n° l¿c ti‰n tu dù ª hoàn cänh khó khæn nào, không vì cänh khó mà sanh tâm thÓi chuy‹n, nhÜ vÆy m§i bi‰n tØ dª thành hay.
ñ¡ng miŒng tÙc là thuÓc hay
NghÎch tai là l©i ngay th£ng
Sºa l‡i ¡t sanh trí tuŒ
Gi» quÄn trong tâm không hiŠn
Theo quan niŒm ngày xÜa thuÓc hay tÃt phäi Ç¡ng miŒng, l©i nói nghÎch tai là l©i nói th£ng. Chúng ta nên tÆp làm sao trܧc nh»ng l©i trái tai, chúng ta vÅn vui vÈ nghe Ç‹ sºa mình. Ai chÌ ÇiŠu quÃy chúng ta liŠn nhÆn l‡i Ç‹ sºa, nhÜ vÆy là ngÜ©i bi‰t tu. NgÜ©i có l‡i mà che giÃu là không phäi ngÜ©i hiŠn, trái låi ngÜ©i làm quÃy mà bi‰t sºa là ngÜ©i trí tuŒ. ñây là ÇiŠu rÃt thi‰t y‰u cho viŒc tu.
M‡i ngaÿ thÜ©ng làm l®i ích
Thành Çåo không do thí tiŠn
BÒ ÇŠ chÌ hܧng tâm tìm
ñâu nh†c hܧng ngoåi cÀu huyŠn
M‡i ngày thÜ©ng làm nh»ng ÇiŠu l®i ích cho m†i ngÜ©i , cho chúng sanh. NgÜ©i tu thành Çåo không phäi Çem tiŠn thí mà thành Çåo; thành Çåo là do tu nÖi tâm mình, thí tiŠn chÌ là làm phܧc ª bên ngoài. Th‰ nên ngÜ©i tu muÓn giác ng¶ là phäi t¿ tâm mính giác ng¶. Cúng thí là tåo phܧc Ç‹ mình dÜ®c nh»ng quä tÓt cho Ç©i sau, ch§ không phäi thành Çåo. BÒ ÇŠ chÌ cho tánh giác. BÒ ÇŠ chÌ hܧng trong tâm mà tìm, Çâu có nh†c hܧng ra ngoài cÀu s¿ huyŠn diŒu. MuÓn giác ng¶ phäi tâm mình giác, ÇØng mong tìm ª bên ngoài; bên ngoài không có nh»ng huyŠn diŒu Çó.
Nghe nói y Çây tu hành
Cøc Låc chÌ ngay trܧc m¡t
Ngài bäo ngÜ©i nào y theo bài kŒ Ngài dåy mà tu hành thì cõi C¿c Låc ª ngay trܧc m¡t, không có xa xôi. NhÜ vÆy h¢ng ngày Ùng døng bài kŒ này.

NguyŒn Çem công Çúc này hܧng kh¡p tà cä
Columbia, ngày 20 tháng 01 næm 2000
NguyÍn Ng†c H¶i
                                                                                             << TrÖ lai Trang ÇÀu >>