HÎch
Tܧng Sï TrÀn HÜng
ñåo
Ta thÜ©ng nghe: K› Tín Çem mình ch‰t thay,
cÙu thoát cho Cao ñ‰; Do Vu chìa lÜng
chÎu giáo, che chÕ cho Chiêu VÜÖng;
D¿ NhÜ®ng nuÓt than, báo thù
cho chû; Thân Khoái
ch¥t tay Ç‹ cÙu nån cho nܧc. Kính
ñÙc m¶t chàng tu°i trÈ, thân
phò Thái Tông thoát khÕi vòng
vây Thái Sung; Cäo Khanh m¶t bÀy tôi
xa, miŒng m¡ng L¶c SÖn, không theo mÜu k‰ nghÎch
t¥c. TØ xÜa các bÆc trung thÀn nghïa
sï, bÕ mình vì nܧc, Ç©i
nào ch£ng có ? Ví thº mÃy ngÜ©i
Çó cÙ khÜ khÜ theo thói nhi
n» thÜ©ng tình thì cÛng ljn
ch‰t hoài ª xó cºa, sao có th‹ lÜu
danh sº sách cùng tr©i ÇÃt muôn
Ç©i bÃt hû ÇÜ®c ?
Các ngÜ©i vÓn dòng võ tܧng, không hi‹u væn nghïa, nghe nh»ng chuyŒn Ãy n»a tin nÛa ng©. Thôi viŒc Ç©i trܧc h¤ng tåm không bàn. Nay ta lÃy chuyŒn TÓng, Nguyên mà nói: VÜÖng Công Kiên là ngÜ©i th‰ nào ? NguyÍn Væn LÆp, tÿ tÙÖng cûa ông låi là ngÜ©i th‰ nào ? VÆy mà Çem thành ñi‰u NgÜ nhÕ tày cái ÇÃu ÇÜÖng ÇÀu v§i quân Mông Kha ÇÜ©ng ÇÜ©ng træm vån, khi‰n cho sinh linh nhà TÓng ljn nay còn Ƕi Ön sâu ! CÓt ñãi Ng¶t Lang là ngÜ©i th‰ nào ? Xích Tu TÜ tÿ tܧng cûa ông låi là ngÜ©i th‰ nào ? VÆy mà xông vào chÓn lam chܧng xa xôi muôn d¥m Çánh qøy quân Nam Chi‰u trong khoäng vài tuÀn, khi‰n cho quân trܪng ngÜ©i Thát ljn nay còn lÜu ti‰ng tÓt !
HuÓng chi, ta cùng các ngÜ©i sinh ra phäi
th©i loån låc, l§n lên g¥p bu°i
gian nan. Lén nhìn
sÙ ngøy Çi låi nghênh ngang ngoài
ÇÜ©ng, uÓn tÃc lÜ«i cú
diŠu mà læng nhøc triŠu Çình; Çem
tÃm thân dê chó mà khinh rÈ t°
phø. ý mŒnh HÓt TÃt LiŒt mà Çòi
ng†c løa Ç‹ phøng s¿ lòng tham khôn
cùng; khoác hiŒu Vân Nam VÜÖng mà
håch båc vàng, Ç‹ vét kiŒt cûa kho
có hån. ThÆt khác nào Çem
thÎt ném cho h° Çói, tránh sao khÕi
tai hoå vŠ sau
Ta thÜ©ng t§i bºa quên æn, nºa Çêm
v‡ gÓi, ru¶t Çau nhÜ c¡t, nܧc
m¡t
Ç¢m Çìa;
chÌ ti‰c r¢ng chÜa ÇÜ®c xä thÎt,
l¶t da, nuuÓt gan, uÓng máu quân thù;
dÅu chotræm thân ta phÖi ngoài n¶i cÕ,
nghìn xác ta gói trong da ng¿a, cÛng
nguyŒn xin làm.
Các ngÜ©i ª lâu dܧi trܧng,
n¡m gi» binh quyŠn, không có m¥c thì
ta
cho áo; không có
æn thì ta cho cÖm. Quan thÃp thì ta thæng
tÙÖc; l¶c ít thì ta cÃp lÜÖng.
ñi thûy thì ta cho thuyŠn; Çi b¶ thì
ta cho ng¿a. Lâm trÆn måc thì cùng
nhau sÓng ch‰t; ÇÜ®c nhàn hå thì
cùng nhau vui cÜ©i. So v§i Công Kiên
Çãi kÈ tÿ tܧng, Ng¶t Lang Çãi
ngÜ©i phø tá, nào có kém gì?
Nay các ngÜ©i ngÒi nhìn chû nhøc
mà không bi‰t lo; thân chÎu quÓc sÌ
mà
không bi‰t thËn. Làm
tܧng triŠu Çình ÇÙng hÀu
quân man mà không bi‰t tÙc;nghe nhåc thái
thÜ©ng Çãi y‰n sÙ ngøy mà
không bi‰t cæm. Có kÈ lÃy viŒc ch†i
gà làm vui; có kÈ lÃy viŒc c© båc
làm thích. Có kÈ chæm lo vÜ©n
ru¶ng Ç‹ cung phøng gia Çình; có
kÈ quy‰n luy‰n v® con Ç‹ thoä lòng vÎ
k›. Có kÈ tính Çu©ng sän nghiŒp mà
quên viŒc nܧc; có kÈ ham trò sæn
b¡n mà tr‹ viŒc quân. Có kÈ thích
rÜ®u ngon; có kÈ mê gi†ng nhäm.
N‰u bÃt ch®t có gi¥c Mông Thát tràn
sang thì c¿a gà trÓng không Çû
Çâm thûng áo giáp cûa gi¥c;
mËo c© båc không Çû thi hành
mÜu lÜ®c nhà binh. VÜ©n ru¶ng nhiŠu
không chu¶c n°i tÃm thân ngàn vàng;
v® con bÆn không ích gì cho viŒc quân
quÓc. TiŠn cûa dÅu l¡m không mua ÇÜ®c
ÇÀu gi¥c; chó sæn tuy hay không Çu°i
ÇÜ®c quân thù. Chén rÜ®u ng†t
ngon không làm gi¥c say ch‰t; gi†ng hát réo
r¡t không làm gi¥c Çi‰c tai. Lúc bây
gi© chúa tôi nhà ta ÇŠu bÎ
b¡t, Çau xót
bi‰t chØng nào ! Ch£ng nh»ng thái Ãp
cûa ta không còn mà b°ng l¶c các
ngÜÖi cÛng thu¶c vŠ tay kÈ khác; ch£ng
nh»ng gia quy‰n cûa ta bÎ Çu°i mà v®
con các ngÜÖi cÛng bÎ kÈ khác
b¡t Çi; ch£ng nh»ng xã t¡c t°
tông ta bÎ kÈ khác giày xéo mà
phÀn m¶ cha ông các ngÜÖi cÛng
bÎ kÈ khác b§i Çào; ch£ng
nh»ng thân ta ki‰p náy chÎu nhøc ljn
træm næm sau ti‰ng nhÖ khôn rºa, tên
xÃu còn lÜu, mà gia thanh các ngÜÖi
cÛng không khÕi mang danh là tܧng
båi trÆn. Lúc bÃy gi©, dÅu các
ngÜÖi muÓn vui chÖi thÕa thích, phÕng
có ÇÜ®c chæng ?
Nay ta bäo thÆt các ngÜÖi: nên lÃy
viŒc "Ç¥t mÒi lºa dܧi ÇÓng
cûi nÕ" làm
nguy; nên lÃy ÇiŠu
"kiŠng canh nóng mà th°i rau ngu¶i" làm s®.
Phäi huÃn luyŒn
quân sï, tÆp
dÜ®t cung tên, khi‰n cho ai nÃy ÇŠu giÕi
nhÜ Bàng Mông, m†i ngÜ©i
ÇŠu tài nhÜ
HÆu NghŒ, có th‹ bêu ÇÀu HÓt TÃt
LiŒt dܧi cºa khuy‰t, làm r»a thÎt
Vân Nam VÜÖng ª Cäo Nhai. NhÜ th‰ ch£ng
nh»ng thái Ãp cûa ta mãi mãi v»ng
bŠn mà b°ng l¶c các ngÜÖi cÛng suÓt
Ç©i tÆn hܪng; ch£ng nh»ng gia
thu¶c ta Ç܆c Ãm êm giÜ©ng nŒm,
mà v® con các ngÜÖi cÛng træm tu°i
sum vÀy; ch£ng nh»ng tông mi‰u ta ÇÜ®c
hÜÖng khói nghìn thu mà t° tiên
các ngÜÖi cÛng ÇÜ®c bÓn mùa
th© cúng; ch£ng nh»ng thân ta ki‰p này
thÕa chí, mà ljn các ngÜÖi,
træm Ç©i sau
còn Ç‹ ti‰ng thÖm; ch£ng nh»ng thøy
hiŒu ta không hŠ mai m¶t, mà tên h† các
ngÜÖi cÛng sº sách lÜu truyŠn.Lúc
bây gi©, dÅu các ngÜÖi không muÓn
vui chÖi, phÕng có ÇÜ®c không
?
Nay ta ch†n l†c binh pháp các nhà h®p thành
m¶t tuy‹n, g†i là Binh ThÜ
Y‰u LÜ®c. N‰u các
ngÜÖi bi‰t chuyên tÆp sách này, theo
l©i ta dåy bäo, thì tr†n
Ç©i là thÀn
tº; nhÜ®c b¢ng khinh bÕ sách này,trái
l©i ta dåy bäo thì tr†n Ç©i là
nghÎch thù
Vì sao vÆy ? Gi¥c Mông Thát v§i ta là
kÈ thù không Ƕi tr©i chung, mà
các ngÜÖi cÙ
ÇiŠm nhiên không muÓn rºa nhøc, không
lo trØ hung, låi không dåy quân sï,
ch£ng khác nào quay mÛi giáo mà
xin ÇÀu hàng, giÖ tay không má chÎu
thua gi¥c. N‰u vÆy, rÒi Çây, sau khi dËp
yên nghÎch t¥c, Ç‹ thËn muôn Çòi,
há
còn m¥t mÛi nào
ÇÙng trong cõi tr©i che ÇÃt chª
này n»a ?
Cho nên ta vi‰t bài hÎch này Ç‹ các ngÜÖi hi‹u rõ bøng ta.
Bän dÎch cûa HuŒ Chi